Κείμενο: Κώστας Σκαρμαλιωράκης, Φωτογραφίες: Scania Group
Η κατανάλωση καυσίμου αντιπροσωπεύει ένα σημαντικό ποσοστό των δαπανών λειτουργίας μιας επιχείρησης με στόλο φορτηγών. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει μια διαρκή πίεση προς τους κατασκευαστές φορτηγών για την επίτευξη όλο και υψηλότερων επιπέδων απόδοσης του καυσίμου ενώ ταυτόχρονα -για περιβαλλοντικούς λόγους- η απαίτηση της Ε.Ε. για μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα είναι στις μέρες μας σχεδόν… αφόρητη.
«Το καύσιμο ανά μεταφερόμενο τόνο είναι σήμερα ο πιο σημαντικός παράγοντας για 4×2 φορτηγά, στις ευρωπαϊκές μεταφορές μεγάλων αποστάσεων» σχολιάζει σχετικά ο Henrik Wentzel, επικεφαλής μηχανικός της Scania.
Από το 2004 και έπειτα, τα νέα φορτηγά Scania εξοπλίζονται με ένα σύστημα παρακολούθησης της κατανάλωσης καυσίμου και των εκπομπών ρύπων. Τα δεδομένα του συστήματος «διαβάζονται» κατά την συντήρηση και έτσι η Scania έχει δημιουργήσει μια καλή βάση δεδομένων που της επιτρέπει να γνωρίζει σε μεγάλο βαθμό το πόσο έχει βοηθήσει αυτούς τους τομείς η εξέλιξη της τεχνολογίας.
Ο Henrik Wentzel εξηγεί πως όταν συγκρίνουμε οχήματα που χρησιμοποιήθηκαν λίγο έως πολύ με τον ίδιο τρόπο, οι στατιστικές δείχνουν ότι η κατανάλωση καυσίμου έχει μειωθεί κατά 1,3% τον χρόνο από το 2004 μέχρι σήμερα. Την ίδια στιγμή οι εκπομπές οξειδίων του αζώτου έχουν μειωθεί εξίσου σημαντικά, έχοντας ξεπεράσει το σκληρό υποχρεωτικό όριο των 0,4 g / kWh.
Ιδιότυπη κόντρα
Καθώς για παλαιότερες χρονικές περιόδους δεν υπάρχουν αντίστοιχα δεδομένα, η Scania αποφάσισε να διεξάγει μια ανεξάρτητη δοκιμή την οποία ανέθεσε στην εταιρία δοκιμών κινητήρων AVL. Αυτή πραγματοποίησε μετρήσεις κατανάλωσης και ρύπων ενός 25χρονου Streamline 143 και ενός ολοκαίνουργιου S 500 σε έξι πανομοιότυπες διαδρομές μήκους 140 χιλιομέτρων.
Και τα δύο φορτηγά που έλαβαν μέρος στην δοκιμή έχουν σχεδιαστεί -το καθένα στην εποχή του- για μεταφορά ξυλείας. Το 143 «φοράει» έναν 14λιτρο (DSC14 09 L09) V8 κινητήρα 500 ίππων ενώ το S 500 έναν 13λιτρο (DC13 155 L01), 6κύλινδρο με ίδια απόδοση ισχύος. Το 143 ήταν σε άριστη κατάσταση και πριν την δοκιμή βρισκόταν ως έκθεμα στο μουσείο της Scania ενώ το μόνο που χρειάστηκε ήταν νέα (χειμερινά) ελαστικά, όπως άλλωστε είχε και το S 500.
Κατά τη διάρκεια της δοκιμής τα φορτηγά οδηγήθηκαν στα 85 χλμ./ώρα, στο ίδιο τμήμα της σουηδικής εθνικής οδού, στα νότια της Στοκχόλμης, την ίδια ώρα και από τους ίδιους δύο οδηγούς. Κουβαλούσαν το ίδιο βάρος φορτίου, ωστόσο το νέο S 500 απόκτησε ένα μικρό πλεονέκτημα λόγω χαμηλότερου απόβαρου. Έτσι, το νέο φορτηγό μπορεί να μεταφέρει περισσότερα ξύλα ανά δρομολόγιο και αυτό σημαίνει λιγότερα δρομολόγια και άρα μειωμένες εκπομπές ρύπων.
Χάσμα γενεών
Κατά την διάρκεια των δρομολογίων, οι δύο οδηγοί αντάλλασαν τα φορτηγά έτσι ώστε τα αποτελέσματα να μην επηρεαστούν από τον τρόπο οδήγησης. Το γεγονός ότι οι οδηγοί ήταν πατέρας και γιός, οι Johan και Lucas Remmert αντίστοιχα δείχνει σχεδόν συμβολικό για αυτή την συγκριτική δοκιμή.
«Η μεγαλύτερη διαφορά των δύο φορτηγών ήταν το επίπεδο θορύβου» θα αναφέρει μετά την δοκιμασία ο Lucas και συνεχίζει το σχόλιό του: «Στην καμπίνα του νέου φορτηγού επικρατεί σχεδόν απόλυτη ησυχία, το κιβώτιο ταχυτήτων είναι εξαιρετικά γρήγορο και το φορτηγό δείχνει να ανταποκρίνεται άψογα στις κρύες εκκινήσεις και στα ανηφορικά κομμάτια του δρόμου.». Ο Johan συμφωνεί με τον γιό του ότι τα πράγματα έχουν γίνει καλύτερα και πιο εύκολα, ωστόσο προσθέτει: «Την ίδια στιγμή όμως ένοιωσα νοσταλγία πίσω από το τιμόνι του 143. Η οδήγηση ήταν περισσότερο πραγματική, θα το επέλεγα ξανά για τις κυριακάτικες βόλτες μου»
Τα αποτελέσματα
Στα 24 χρόνια που χωρίζουν την παραγωγή των δύο φορτηγών, η κατανάλωση καυσίμου μειώθηκε περίπου κατά 25% ενώ η εκπομπές οξειδίου του αζώτου κατά 95%! Ο Henrik Wentzel εξηγεί πως δεν υπάρχει κάποια μαγική, επαναστατική λύση πίσω από αυτή την επιτυχία, ούτε σημειώθηκε μονομιάς. Η ανάπτυξη των πετρελαιοκινητήρων απαιτεί συνεχή, σκληρή δουλειά για τις λεπτομέρειες που στο τέλος θα κάνουν την διαφορά. Οι σύγχρονοι κινητήρες έχουν γίνει πιο αποδοτικοί καθώς έχουν μεγαλύτερη ροπή και δύναμη για το μέγεθός τους. Ταυτόχρονα, η αεροδυναμική αντίσταση έχει μειωθεί, τα ημιαυτόματα κιβώτια βοηθούν στην εξοικονόμηση καυσίμου, οι αναλογίες του πίσω άξονα είναι μικρότερες ενώ και το συνολικό απόβαρο των νέων φορτηγών έχει μειωθεί χάρη στα καινοτόμα υλικά.
Κατανέμοντας την «ευθύνη» για την βελτίωση της κατανάλωσης σε επί μέρους τομείς μπορούμε να πούμε ότι στην απόδοση του κινητήρα αποδίδεται το 6% του καυσίμου που σώζεται, στο μειωμένο μέγεθος του κινητήρα το 2-3%, στην βελτιωμένη αεροδυναμική το 4-8%, στο κιβώτιο Opticruise (με Eco-roll) το 4-6%, στην υψηλότερη αναλογία του πίσω άξονα (με αποτέλεσμα χαμηλότερες στροφές) το 2-3%, στο βελτιωμένο απόβαρο το 1-2% και στην βελτίωση των βοηθητικών συστημάτων το 1%.
Τέλος, αξίζει να αναφέρουμε ότι δύο ίδιου τύπου φορτηγά Scania, που εκτελούν πανομοιότυπα δρομολόγια αλλά το ένα βγήκε από την γραμμή παραγωγής το 2004 και το άλλο το 2015 «καίνε» 34,42 λίτρα / 100 χλμ. και 29,75 λίτρα / 100 χλμ. αντίστοιχα! Επιπλέον το πρώτο εκπέμπει 5 g/kWh ΝOx ενώ το δεύτερο μόλις 0,4 g/kWh ΝOx!
