Τα κονβόι του μέλλοντος
Το Platooning είναι μια νέα αντίληψη οδήγησης οχημάτων σε σειρά (κονβόι) με άμεση επικοινωνία μεταξύ τους και με το περιβάλλον. Επιπλέον, η «δικτυωμένη» οδήγηση βελτιστοποιεί την ασφάλεια των επαγγελματικών οχημάτων, αξιοποιεί με τον καλύτερο τρόπο τις δυνατότητες των υποδομών, συμβάλλει σημαντικά στη μείωση των εκπομπών CO2, βοηθά στη μείωση του στρες του οδηγού και αυξάνει την οδική ασφάλεια.
Οι έξι κορυφαίοι κατασκευαστές φορτηγών στην Ευρώπη συμμετείχαν πρόσφατα σε ένα πανευρωπαϊκό ερευνητικό πρόγραμμα μετά από πρωτοβουλία αρμόδιων φορέων της Ολλανδίας, προκειμένου να αναλυθούν και να αξιολογηθούν τα πλεονεκτήματα της χρήσης συρμών (κονβόι) από αυτόνομα φορτηγά.
Στο πλαίσιο του «European Truck Platooning Challenge» λοιπόν οι Mercedes-Benz, MAN, Scania, Volvo Trucks, DAF Trucks και Iveco χρησιμοποίησαν φορτηγά αυτόνομης οδήγησης προκειμένου να διανύσουν αποστάσεις από διάφορες πόλεις της Ευρώπης και με τελικό προορισμό το Ρότερνταμ. Για παράδειγμα η MAN συμμετείχε στη δοκιμασία ξεκινώντας από το Μόναχο και φθάνοντας στο Ρότερνταμ στις αρχές Απριλίου χρησιμοποιώντας κονβόι που αποτελούνταν από δύο MAN TGX 18480 ελκυστήρες με ρυμουλκούμενο. Ενώ η Mercedes-Benz χρησιμοποίησε τρία Actros, ειδικά εξοπλισμένα με το σύστημα «Highway Pilot Connect», που ξεκίνησαν από τη Στουτγάρδη και διασχίζοντας τους αυτοκινητόδρομους Α81, Α61 και Α67 κατέληξαν στο λιμάνι του Ρότερνταμ στις 6 Απριλίου.
ΠΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ
Ως γνωστό, το σύστημα επιτρέπει συνδυασμούς δύο ή περισσοτέρων φορτηγών/ρυμουλκούμενων να κινούνται σε μικρή απόσταση μεταξύ τους (στους αυτοκινητόδρομους) με τη βοήθεια ενός σύγχρονου συστήματος τεχνικής υποστήριξης οδηγού καθώς και συστημάτων ελέγχου και επικοινωνίας οχήματος με όχημα (car to car), χωρίς να υπονομεύεται η οδική ασφάλεια.
Οι συνδυασμοί των ρυμουλκούμενων απέχουν μεταξύ τους περίπου 10 μέτρα ή σχεδόν μισό δευτερόλεπτο χρόνου οδήγησης. Πρωταρχικός στόχος αυτής της φιλοσοφίας είναι η επίτευξη οικονομίας καυσίμου μέχρι 10% για ολόκληρο το συρμό. Η οικονομία καυσίμου μεταφράζεται επίσης σε μείωση των εκπομπών CO2. Ιδανικά, τα αποτελέσματα αυτά επιτυγχάνονται με ταχύτητες άνω από 80 km/h.
Όλα τα οχήματα στο συρμό συνδέονται ηλεκτρονικά μεταξύ τους και με το πρώτο όχημα να υπαγορεύει την ταχύτητα και κατεύθυνση του ταξιδιού, ενώ το κονβόι ακολουθεί αρμονικά. Οι απαιτούμενες εντολές ελέγχου μεταφέρονται σε μορφή δεδομένων στα οχήματα που ακολουθούν, μέσω ενός συστήματος επικοινωνίας αυτοκινήτου με αυτοκίνητο (ITSG5), ενώ δεδομένα από αυτά τα οχήματα αποστέλλονται επίσης στο 1ο όχημα του συρμού (ελκυστήρας). Η επικοινωνία οχήματος με όχημα (car to car) χρησιμοποιεί εξειδικευμένο Wi-Fi (ITS-G5) που λειτουργεί με συχνότητα 5.9 GHz.
Η συνδεσιμότητα πρόκειται να αλλάξει πολλά από τα πράγματα που ξέρουμε στην οδική μεταφορά σήμερα. Τα φορτηγά που είναι συνδεδεμένα στο internet λαμβάνουν και στέλνουν συνεχώς πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο. Αυτό σημαίνει πως όσοι εμπλέκονται με το μεταφορικό έργο θα μπορούν στο μέλλον να προγραμματίσουν καλύτερα τις δουλειές τους, μειώνοντας τους χρόνους φόρτωσης/εκφόρτωσης και τη γραφειοκρατία και αποφεύγοντας την κυκλοφοριακή κίνηση.
ΟΔΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ
Το Platooning αναμένεται να αυξήσει την οδική ασφάλεια, καθώς το 90% όλων των τροχαίων ατυχημάτων οφείλεται σε ανθρώπινο σφάλμα. Κάθε χρόνο συμβαίνουν πάνω από 30.000 ατυχήματα μόνο στην Ευρώπη. Τα σύγχρονα συστήματα υποστήριξης οδηγού διασφαλίζουν ότι οδήγηση σε σειρά (κονβόι) είναι ασφαλής για όλους τους χρήστες των δρόμων. Το μυστικό της επιτυχία για κάτι τέτοιο βρίσκεται στον μικρό χρόνο αντίδρασης του συστήματος, μόλις στο 1/10 του δευτερολέπτου, τη στιγμή που ο χρόνος αντίληψης που απαιτείται πριν αντιδράσει ένας οδηγός είναι 1,4 δευτερόλεπτα! Στην πράξη αυτό σημαίνει πως ένα φορτηγό σε σχηματισμό που ταξιδεύει με 80 χλμ./ώρα καλύπτει μόλις 2,2 μέτρα πριν αρχίσει να φρενάρει σε περίπτωση συμβάντος. Η αντίστοιχη απόσταση που διανύει ένα φορτηγό όταν ο οδηγό αντιδρά από μόνος του είναι 30 μέτρα!
Ακολουθεί ένα παράδειγμα των λειτουργιών ασφάλειας που προσφέρει: Εάν κάποιος άλλος οδηγός θέλει να διακόψει το συρμό για να βγει σε επόμενη έξοδο από τον αυτοκινητόδρομο, τότε ο συρμός διακόπτεται προσωρινά και οι υπόλοιποι οδηγοί ενημερώνονται. Τα οχήματα του συρμού κάνουν χώρο για να περάσει το άλλο όχημα. Μετά την έξοδό του από τον αυτοκινητόδρομο, ολόκληρο το κονβόι επιστρέφει στην αρχική του διάταξη. Τα σύγχρονα συστήματα υποστήριξης μειώνουν το στρες του οδηγού και αυξάνουν την οδική ασφάλεια.
Μπορεί να είναι τεχνικά εφικτό να λανσαριστεί η φιλοσοφία platoon στην Ευρώπη μέχρι το 2020. Ωστόσο, κάτι τέτοιο θα εξαρτηθεί από τη δημιουργία των απαραίτητων ρυθμιστικών πλαισίων και θα χρειαστεί ένα υψηλό επίπεδο συνεργασίας μεταξύ των κρατών-μελών και των εμπλεκόμενων εταίρων. Απαραίτητος θα είναι επίσης ο συντονισμός των διαφορετικών κυκλοφοριακών ρυθμίσεων και νομοθεσιών που ισχύουν σε κάθε χώρα.
ΔΙΑ ΤΑΥΤΑ
Είναι σίγουρο πως πολλά προβλήματα πρέπει να βρουν λύση προκειμένου η τεχνολογία να μπει σύντομα στη ζωή της οδικής μεταφοράς. Οι περισσότεροι εμπλεκόμενοι φορείς δηλώνουν αισιόδοξοι πως αυτό μπορεί να συμβεί έως το 2020. Χαρακτηριστικό είναι πάντως ότι κάθε κατασκευαστής χρησιμοποιεί δικό του σύστημα συνδεσιμότητας με αποτέλεσμα αυτή τη στιγμή να είναι αδύνατο σε ένα κονβόι να συμμετέχουν φορτηγά διαφορετικών κατασκευαστών. Μια άλλη παράμετρος είναι το ότι φαίνεται να αλλάζει οριστικά ο ρόλος του οδηγού, να γίνεται πολυσύνθετος καθώς θα λειτουργεί πως διαχειριστής καταστάσεων που θα απαιτούν περισσότερες γνώσεις, μεγαλύτερη κατάρτιση και υψηλό βαθμό ετοιμότητας.
