Απαραίτητες για το παγκόσμιο εμπόριο, οι παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες καλούνται να πάρουν στρατηγικές αποφάσεις, να συνεργαστούν με εταιρείες, να διασυνδεθούν με προμηθευτές και άλλους συνεργάτες. Αποτελούνται από όλα τα απαιτούμενα βήματα, για να τροφοδοτηθεί η παραγωγική διαδικασία, και να φτάσει το παραγόμενο προϊόν ή η προσφερόμενη υπηρεσία στον πελάτη σε διαφορετικά μέρη του πλανήτη. (Για τη ροή, την αποθήκευση και τη μεταφορά αυτών των αγαθών φροντίζουν τα logistics. Συνήθως οι δύο όροι συγχέονται και χρησιμοποιούνται εναλλάξ, απλά τα logistics αποτελούν μέρος της εφοδιαστικής αλυσίδας.) Σήμερα, εξαιτίας της πανδημίας, οι παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες δέχονται τεράστιες πιέσεις για αναδιάρθρωση.
«Υπάρχει ρόλος για την Ελλάδα στην αναδιαρθρωτική κίνηση της παγκόσμιας παραγωγής και των σχετιζόμενων εφοδιαστικών αλυσίδων;»
Αυτή την ερώτηση διατυπώνει ο δρ Θ. Ντρίνιας στην εργασία του με τίτλο «Παγκοσμιοποιητική διαδικασία: Τέλος, υποχώρηση ή μεσοβασιλεία;»
Αναδημοσιεύουμε ορισμένες παραγράφους, που έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις ελληνικές επιχειρήσεις και τους αναγνώστες μας.
[…] Το ξέσπασμα της πανδημίας συνοδεύτηκε άμεσα από ελλείψεις που εμφανίστηκαν σε χώρες του αναπτυγμένου «Βορρά» σε μάσκες, αντισηπτικά, ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό και φάρμακα, προϊόντα των οποίων η εσωτερική παραγωγή είχε ολοκληρωτικά μεταφερθεί στο
εξωτερικό ή περιοριστεί σημαντικά. Συνοδεύτηκε, επίσης, από διακοπές στην παραγωγή άλλων αγαθών εξαιτίας των περιοριστικών πολιτικών στις διεθνείς μετακινήσεις και μεταφορές, ιδιαίτερα από χώρες που βρέθηκαν στο αρχικό επίκεντρο της πανδημίας (π.χ. Κίνα, Ιταλία). Τα γεγονότα αυτά εκτόξευσαν την ανησυχία, από τη μία, για την ευθραυστότητα των παγκόσμιων αλυσίδων αξίας σε συνθήκες μείζονος κρίσης και από την άλλη, για το βαθμό εκχέρσωσης που έχει συντελεστεί στις οικονομίες των αναπτυγμένων χωρών σε συγκεκριμένους τομείς της παραγωγής και τη μέγιστη εξάρτησή τους από την Κίνα. Έτσι, μπροστά στην έκτακτη συνθήκη που δημιουργήθηκε, είδαμε και πρωτοφανέρωτες κινήσεις για την πρόσφατη ιστορία του ελεύθερου εμπορίου, όπως η απαγόρευση εξαγωγών (ιατροτεχνολογικών αγαθών και τροφίμων) ή ακόμα και η δέσμευση ποσοτήτων αγαθών που περνούσαν τράνζιτ για τρίτες χώρες.
Η ΤΩΡΙΝΗ ΠΑΝΔΗΜΙΑ ΟΡΙΣΤΙΚΟΠΟΙΕΙ ΤΙΣ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΑΝΑΜΕΝΕΤΑΙ ΝΑ ΟΔΗΓΗΣΟΥΝ ΣΕ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΣΗΜΕΡΙΝΩΝ ΑΛΥΣΙΔΩΝ ΑΞΙΑΣ, ΩΣΤΕ ΝΑ ΜΕΙΩΣΟΥΝ
ΤΗΝ ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΑΠΟ ΚΑΠΟΙΟΥΣ ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΕΣ Ή ΑΠΟ ΜΙΑ ΟΡΙΣΜΕΝΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ
Απέναντι σε αυτήν την κατάσταση, οι μεγάλες επιχειρήσεις ήδη εκδιπλώνουν σχέδια για αναδιάρθρωση των παγκόσμιων αλυσίδων τους αξίας και εφοδιασμού.Τα μηνύματα είχαν ληφθεί σε ανύποπτο χρόνο, από το 2011, όταν ο σεισμός, το τσουνάμι και το ατύχημα της Φουκουσίμα οδήγησαν τις θυγατρικές πολλών Ιαπωνικών επιχειρήσεων στο εξωτερικό ή άλλες επιχειρήσεις που εισήγαγαν μέρη προϊόντων από την Ιαπωνία, να διακόψουν την παραγωγή τους ή την εξυπηρέτηση των πελατών τους, λόγω ελλιπούς τροφοδοσίας· και πάλι, έπειτα, όταν οι ΗΠΑ κήρυξαν εμπορικό πόλεμο στην Κίνα, ανεβάζοντας τους δασμούς για τα εισαγόμενα από εκεί προϊόντα, το 2018. Η τωρινή πανδημία οριστικοποιεί τις σχετικές αποφάσεις που αναμένεται να οδηγήσουν σε διαφοροποίηση των σημερινών αλυσίδων αξίας, ώστε να μειώσουν την εξάρτηση από κάποιους προμηθευτές ή από μια ορισμένη γεωγραφική περιοχή.Επιπρόσθετα, όπου είναι δυνατόν και με χρήση των τεχνολογιών της Βιομηχανίας 4.0, επαναπατρίζονται,δειλά, κάποιοι τομείς της παραγωγής, μια διαδικασία που ήδη είχε ξεκινήσει μετά την κρίση του 2008-09 και αποτυπώθηκε με τη μεγάλη αύξηση της χρήσης ρομποτικής τεχνολογίας στην παραγωγή στις αναπτυγμένες (και όχι μόνο)χώρες, αντί για τη χρήση διεθνών αλυσίδων αξίας.
Είναι προφανές ότι η αναδιάρθρωση αυτή θα πάρει χρόνο, ο οποίος εξαρτάται από τον τύπο της παγκόσμιας αλυσίδας αξίας. Οι αλυσίδες που οργανώνονται γύρω από τους λίγους μεγάλους (ολιγοπωλιακούς) παραγωγούς και παράγουν εξελιγμένα προϊόντα είναι πιο δυσκίνητες στην αλλαγή, καθώς αυτή εξαρτάται επιπρόσθετα από τη ροή των διεθνών επενδύσεων, που όπως είδαμε κατρακυλάει· αντίθετα, οι αλυσίδες που οργανώνονται γύρω από μεγάλους αγοραστές (μεγάλες αλυσίδες λιανικής, κορυφαίες εταιρείες επωνύμων καταναλωτικών αγαθών, κλπ.) μπορούν να προχωρήσουν στις αναδιαρθρώσεις πιο γρήγορα, επιλέγοντας άλλους προμηθευτές ή υπεργολάβους.
Η πιθανή συνέχιση και ένταση αυτής της αναδιαρθρωτικής κίνησης στις παγκόσμιες αλυσίδες
αξίας αποτελεί μεγάλη απειλή για εκείνες τις αναπτυσσόμενες χώρες που βάσισαν αποκλειστικά την αναπτυξιακή τους στρατηγική στο να αποτελέσουν μέρη αυτών των αλυσίδων. Τόσο η γεωγραφική διαφοροποίηση των αλυσίδων όσο και ο επαναπατρισμός τους στις πλούσιες χώρες του Βορρά θα δημιουργήσει τεράστιο κενό με πιθανές δραματικές οικονομικές και πολιτικές επιπτώσεις. Ταυτόχρονα, η μεταβολή αυτή δύναται να ενισχύσει χώρες που βρίσκονται εγγύτερα στα αναπτυγμένα κράτη του «Βορρά», στην Νοτιοανατολική Μεσόγειο και την Ανατολική Ευρώπη, για παράδειγμα. Χώρες, δηλαδή, οι οποίες δεν αποτελούσαν μέχρι σήμερα δημοφιλείς επενδυτικούς/παραγωγικούς προορισμούς αλλά εμφανίζουν συγκριτικό πλεονέκτημα σε μια σημαντική γκάμα προϊόντων, αν οι παγκόσμιες αλυσίδες αξίας αρχίσουν να παρακάμπτουν την Κίνα ή άλλες χώρες-υποδοχείς ξένων επενδύσεων μέχρι σήμερα.
ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΦΑΝΕΣ ΟΤΙ Η ΑΝΑΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΑΥΤΗ ΘΑ ΠΑΡΕΙ ΧΡΟΝΟ, Ο ΟΠΟΙΟΣ ΕΞΑΡΤΑΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΥΠΟ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΑΛΥΣΙΔΑΣ ΑΞΙΑΣ.
Όπως και να ‘χει, μια τέτοια εξέλιξη δημιουργεί δυο ειδών ερωτήματα για περαιτέρω διερεύνηση:
Πρώτον, υπό το πρίσμα μιας αναδιάρθρωσης των παγκόσμιων αλυσίδων αξίας, των οποίων η εκτατικότητα μέχρι σήμερα απογείωνε το διεθνές εμπόριο, πόσο εφικτή καθίσταται μια ραγδαία ανάκαμψη της διεθνούς οικονομίας «τύπου V», όπως προσδοκούν οι μεγάλοι διεθνείς οικονομικοί οργανισμοί;
Δεύτερον, υπάρχει ρόλος για την Ελλάδα σε αυτήν την αναδιαρθρωτική κίνηση της παγκόσμιας παραγωγής και των σχετιζόμενων αλυσίδων αξίας; […]
