Η περίοδος των Γιορτών των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς συνήθως είναι η πιο έντονη και δραστήρια περίοδος όλου του χρόνου. Οι καταναλωτές ξεχύνονται στους εμπορικούς δρόμους, να δουν τις στολισμένες βιτρίνες και να διαλέξουν δώρα για τους αγαπημένους τους, ενώ οι επιχειρήσεις διαθέτουν μεγάλη γκάμα προϊόντων σε γιορτινές τιμές, που θα αποφέρουν κέρδη για νέες επενδύσεις.
Το 2020 όμως μας αποχαιρετά με νέο lockdown, εξαιτίας της έξαρσης του Covid-19, που ήδη κλείνει έναν χρόνο και ασφαλώς όλοι θα ευχηθούμε να μην ξανάρθει τέτοια χρονιά. Εργοστάσια, βιομηχανίες, εφοδιαστική αλυσίδα, επιχειρήσεις, καταναλωτές βιώνουν ξανά επιβεβλημένους περιορισμούς στα ταξίδια και πρόσθετους αυστηρούς κανόνες ζωής.
Ο περιορισμός των μετακινήσεων και οι αποστάσεις που πρέπει να τηρούνται για να αποτραπεί η μετάδοση του ιού, έχουν επιταχύνει την αυξανόμενη στροφή των καταναλωτών προς τις ηλεκτρονικές αγορές. Πολλά προϊόντα παραγγέλλονται μέσω του Διαδικτύου, αρκετά από αυτά αποστέλλονται διασυνοριακά. Το ηλεκτρονικό εμπόριο από τη μια βοηθάει τους καταναλωτές να έχουν πρόσβαση σε αγαθά που χρειάζονται σε περιόδους αποκλεισμού, και από την άλλη επιτρέπει στις επιχειρήσεις, ιδίως τις μικρότερες, να διατηρήσουν την οικονομική τους δραστηριότητα. Ο τύπος των δεμάτων ποικίλλει. Σε σύγκριση με το παραδοσιακά εμπορευματοκιβώτια, το ηλεκτρονικό εμπόριο στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τις ΗΠΑ εν μέσω πανδημίας αφορά κυρίως ηλεκτρονικούς υπολογιστές και συναφή, προϊόντα υγειονομικής περίθαλψης, είδη ψυχαγωγίας, βιβλία και παιχνίδια.
Kατά τη διάρκεια του lockdown παρουσιάστηκαν ορισμένα προβλήματα όσον αφορά το ηλεκτρονικό εμπόριο και την παράδοση των δεμάτων. Τα προβλήματα αυτά, που αυξήθηκαν την περίοδο των Γιορτών των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, είναι:
1. Ο περιορισμένος αριθμός εργαζομένων στις ανάλογες θέσεις -π.χ. τελωνεία, εταιρείες courier, logistics- οι οποίοι δεν μπορούν να ανταποκριθούν και να καλύψουν την αυξανόμενη ζήτηση.
2. Η εφοδιαστική αλυσίδα αντιμετωπίζει πρόβλημα αποθηκευτικών χώρων, οι οποίοι τώρα δεν επαρκούν.
3. Υπάρχουν καθυστερήσεις που οφείλονται σε ελέγχους και πρωτόκολλα, γεωγραφικούς περιορισμούς και στο κλείσιμο συνόρων. Ήδη η Γαλλία και άλλες χώρες έκλεισαν τα σύνορά τους με τη Βρετανία τη Δευτέρα 22 Δεκεμβρίου, εξαιτίας του φόβου για ένα νέο μολυσματικό στέλεχος του Κορωνοϊού. Αυτό προκάλεσε χάος στις ταξιδιωτικές μεταφορές.
Το ερώτημα που προκύπτει είναι αν οι εταιρείες εμπορίας και παράδοσης μπορούν να ανταποκριθούν στην έκρηξη του ηλεκτρονικού εμπορίου, ακόμη και εν μέσω των προβλημάτων που γεννά η πανδημία. Αναμένεται ότι το ηλεκτρονικό εμπόριο θα σφραγίσει το μέλλον των αγορών, και αυτό θα έχει συνέπειες όχι μόνο για τις διαδικτυακές εταιρείες και τους φυσικούς ανταγωνιστές τους, αλλά και για τις εταιρείες που παραδίδουν όλα αυτά τα προϊόντα σε σπίτια και επιχειρήσεις. Στο μέλλον η αύξηση του ηλεκτρονικού εμπορίου μπορεί να είναι πρόκληση για τις εταιρείες παράδοσης, αν δεν προετοιμαστούν γι’ αυτή την ταχεία αύξηση του όγκου και τη μεταβολή των επιχειρηματικών μοντέλων.
Το ηλεκτρονικό εμπόριο είχε ήδη αναπτυχθεί εντυπωσιακά ακόμη και πριν από την πανδημία. Οι λιανικές πωλήσεις στο Διαδίκτυο αναμενόταν να αυξηθούν από μόλις 12% το 2017 σε 6,5 τρισ. δολάρια, ή 22% του συνόλου των λιανικών πωλήσεων έως το 2023. Αρκετές μεγάλες οικονομίες έχουν υιοθετήσει το ηλεκτρονικό εμπόριο με ενθουσιασμό όπως η Κίνα, η Νότια Κορέα, το Ηνωμένο Βασίλειο. Αλλά οι μεγάλες αναπτυσσόμενες αγορές όπως η Βραζιλία, η Ινδία, η Ρωσία ήταν σχεδόν απροσπέλαστες στο ηλεκτρονικό εμπόριο. Το ίδιο και οι ΗΠΑ, όπου οι διαδικτυακές πωλήσεις δεν είχαν φτάσει το 20% πριν από την πανδημία.
Όμως όλα αυτά έχουν αλλάξει. Ο αντίκτυπος του COVID-19 στην παγκόσμια οικονομία ήταν γρήγορος και αιφνίδιος. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τα κέρδη μεγάλων εταιρειών ηλεκτρονικού εμπορίου να εκτιναχθούν στα ύψη. Οι καταναλωτές πλέον διαμορφώνουν νέες αγοραστικές συνήθειες και οι επιχειρήσεις καλούνται να απαντήσουν και να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα.
Ένα από τα πράγματα που ανακαλύψαμε το 2020 εξαιτίας του COVID-19, ήταν η εξάρτησή μας από τα ψηφιακά εργαλεία και τις υποδομές. Συνειδητοποιήσαμε επίσης ότι η υγεία των κοινωνιών και η παγκόσμια οικονομία είναι αλληλένδετες. Το πιο σημαντικό όμως ήταν ότι αναγνωρίσαμε τη σημασία της κοινωνικής υποστήριξης, της οικογένειας και των φίλων, στους οποίους μπορούμε να υπολογίζουμε όταν χτυπά μια κρίση.
Ευχόμαστε όλοι να ανταποκριθούμε στις νέες προκλήσεις το 2021, με αισιοδοξία και πίστη.
