Τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα αποτελούν σημαντικό μέσο για να επιτευχθούν οι παγκόσμιοι στόχοι για την κλιματική αλλαγή, και να περιοριστεί η υπερθέρμανση του πλανήτη κατά 1,5 βαθμούς Κελσίου. Για να περιοριστεί η παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας στους 1,5 βαθμούς C, οι εκπομπές αυτοκινήτων πρέπει να είναι μηδενικές έως το 2050. Και για να επιτευχθεί αυτό, η Ευρωπαϊκή Ένωση προτείνει τη χρήση ηλεκτρικών αυτοκινήτων, ειδικά στις οδικές μεταφορές, που είναι από τις μεγαλύτερες πηγές εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στην Ευρώπη (αντιπροσωπεύουν το 20% όλων των εκπομπών).
Και ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα δεσμεύονται και επενδύουν στην ηλεκτρική κινητικότητα, εκφράζονται απόψεις που υποστηρίζουν ότι τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα δεν είναι καθόλου φιλικά προς το περιβάλλον, σε σύγκριση με τα βενζινοκίνητα ή ντίζελ αυτοκίνητα. Γιατί:
α) λειτουργούν με ηλεκτρισμό που, σε μεγάλο βαθμό, εξακολουθεί να παράγεται από ορυκτά καύσιμα σε πολλά μέρη του κόσμου και
β) τροφοδοτούνται από μπαταρίες.
Σύμφωνα όμως με την έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος, για τις Μεταφορές και το Περιβάλλον −που επικαιροποιήθηκε τέλη του 2020, και δίνει έμφαση στην επαναχρησιμοποίηση, την ανακατασκευή και την ανακύκλωση− ήδη σήμερα, σε σύγκριση με τα συμβατικά αυτοκίνητα, ένα τυπικό ηλεκτρικό αυτοκίνητο στην Ευρώπη σε όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής του παράγει λιγότερα αέρια θερμοκηπίου και ατμοσφαιρικούς ρύπους. (https://www.eea.europa.eu/highlights/eea-report-confirms-electric-cars).
Οι εκπομπές είναι συνήθως υψηλότερες στη φάση παραγωγής των ηλεκτρικών αυτοκινήτων, αλλά αντισταθμίζονται από τις χαμηλότερες εκπομπές στη διάρκεια χρήσης, με την πάροδο του χρόνου. Η έκθεση επιβεβαιώνει ότι οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου των ηλεκτρικών οχημάτων, με το τρέχον ενεργειακό μείγμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και σε ολόκληρο τον κύκλο ζωής των οχημάτων, είναι περίπου 17%-30% χαμηλότερες από τις εκπομπές βενζινοκίνητων και ντίζελ αυτοκινήτων. Επιπλέον, η μετάβαση στα ηλεκτρικά οχήματα θα μπορούσε να βελτιώσει την ποιότητα του αέρα και να μειώσει την ηχορύπανση ειδικά στις πόλεις.
Το αποτέλεσμα της σύγκρισης είναι λιγότερο ευνοϊκό για τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα όταν εξετάζονται οι επιπτώσεις της παραγωγής τους στα οικοσυστήματα, και η τοξικότητα των σχετικών υλικών. Αυτές οι επιπτώσεις οφείλονται κυρίως στην εξόρυξη και επεξεργασία χαλκού, νικελίου, κοβαλτίου και λιθίου, που έχουν συνδεθεί με σοβαρές ανησυχίες για το περιβάλλον και την υγεία. Τα περισσότερα από τα σημερινά ηλεκτρικά οχήματα χρησιμοποιούν μπαταρίες ιόντων λιθίου, οι οποίες μπορούν να αποθηκεύσουν περισσότερη ενέργεια στον ίδιο χώρο από τις παλαιότερες μπαταρίες μολύβδου. Ωστόσο, ενώ το 99% των μπαταριών μολύβδου ανακυκλώνεται στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι εκτιμώμενοι ρυθμοί ανακύκλωσης για τις μπαταρίες ιόντων λιθίου είναι περίπου 5 τοις εκατό.
Η έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος για τις Μεταφορές και το Περιβάλλον προτείνει ότι αυτές οι επιπτώσεις θα μπορούσαν να ελαχιστοποιηθούν μέσω μιας προσέγγισης κυκλικής οικονομίας που διευκολύνει την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση −ειδικά των μπαταριών.
Όσον αφορά τη χρήση ηλεκτρισμού που παράγεται από ορυκτά καύσιμα, στις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν ήδη αποσυρθεί εκατοντάδες μονάδες άνθρακα και έχουν μετατοπιστεί σε ένα μείγμα φυσικού αερίου, αιολικής και ηλιακής ενέργειας. Ως αποτέλεσμα, οι ερευνητές διαπιστώνουν ότι τα ηλεκτρικά οχήματα γενικά έχουν γίνει επίσης καθαρότερα. Και θα μπορούσε να γίνουν ακόμη πιο καθαρά.
Ο Andreas Unterstaller, εμπειρογνώμονας του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος στους τομείς των μεταφορών και του περιβάλλοντος, λέει:
«Είναι πολύ σημαντικό να πούμε ότι κανένα αυτοκίνητο δεν θα είναι ποτέ 100% καθαρό. Η άφιξη του ηλεκτρικού αυτοκινήτου δεν το αλλάζει αυτό. Αυτό που λέμε είναι ότι εάν πραγματικά χρειάζεστε ένα αυτοκίνητο, ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο είναι η καλύτερη επιλογή για το περιβάλλον».
Ένας τρόπος για να συγκρίνουμε τις επιπτώσεις που έχουν στο κλίμα τα διαφορετικά μοντέλα οχημάτων είναι με αυτό το διαδραστικό διαδικτυακό εργαλείο https://www.carboncounter.com/#!/explore ερευνητών στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης, οι οποίοι προσπάθησαν να ενσωματώσουν όλους τους παράγοντες: τις εκπομπές που σχετίζονται με την κατασκευή αυτοκινήτων και την παραγωγή βενζίνης και ντίζελ, πόση βενζίνη καίνε τα συμβατικά αυτοκίνητα, και από πού προέρχεται η ηλεκτρική ενέργεια για τη φόρτιση των οχημάτων.
