Πόσες φορές την ώρα που βρισκόμαστε πίσω από το τιμόνι δεν παρατηρήσαμε ένα βυτιοφόρο να μεταφέρει πετρέλαιο, αέριο σε υγρή μορφή ή ακόμη και ραδιενεργά υλικά και δεν αναρωτηθήκαμε ταυτόχρονα πόσο πιο δύσκολη γίνεται για τον επαγγελματία η οδήγηση όταν κουβαλάει τέτοια επικίνδυνα φορτία; Το μερίδιο ευθύνης τους μεγάλο φυσικά.
Όμως υπάρχουν και κάποιοι άλλοι που τους αντιστοιχεί σημαντικό ποσοστό ευθύνης προκειμένου το φορτίο να φτάσει ασφαλές στον προορισμό του. Είναι οι σύμβουλοι ασφαλούς μεταφοράς επικινδύνων εμπορευμάτων. Αυτοί που διενεργούν τον κατάλληλο έλεγχο για το αν πληρούνται οι προδιαγραφές ασφαλείας κατά την φόρτωση του επικίνδυνου εμπορεύματος στα οχήματα.
Τα τελευταία 11 χρόνια μάλιστα στη χώρα μας λειτουργεί και ο Πανελλήνιος Σύλλογος Συμβούλων Ασφαλούς Μεταφοράς Επικινδύνων Εμπορευμάτων (ΠΣΣΑΜΕΕ). Ένας φορέας που όλα αυτά τα χρόνια δίνει το δικό του αγώνα για να ενώσει σε ένα σώμα, αλλά και να ενημερώνει συνεχώς, όλους όσους εμπλέκονται στο χώρο των μεταφορών.
Το youtruck magazine και το www.youtruck.gr συνομίλησαν με τον αντιπρόεδρο του ΠΣΣΑΜΕΕ, χημικό και περιβαλλοντολόγο, Παναγιώτη Δρούγκα, ο οποίος αναφέρθηκε στις δραστηριότητες και στις αρμοδιότητες του συλλόγου.
Κύριε Δρούγκα, ποιός είναι ο ΠΣΣΑΜΕΕ και ποιά είναι μέλη του;
– O Πανελλήνιος Σύλλογος Συμβούλων Ασφαλούς Μεταφοράς Επικινδύνων Εμπορευμάτων (ΠΣΣΑΜΕΕ) είναι μη κερδοσκοπικός οργανισμός. Θεσμοθετήθηκε το 2002 ως αποτέλεσμα των προσπαθειών μιας ομάδας επαγγελματιών στο χώρο της μεταφοράς επικίνδυνων εμπορευμάτων, που αναγνώρισαν ότι μέχρι τότε δεν υπήρχε κάποιος φορέας για να προωθήσει την επαγγελματική τους εξέλιξη υποστηρίζοντας θεσμικά την ασφαλή μεταφορά των εμπορευμάτων που ενέχουν κινδύνους για τον άνθρωπο και το περιβάλλον. Στον ΠΣΑΜΕΕ δυνητικά, δύνανται να εγγραφούν ως μέλη του φυσικά πρόσωπα που έχουν λάβει την σχετική πιστοποίηση ΣΑΜΕΕ, περίπου 400 άτομα μέχρι σήμερα, για τουλάχιστον ένα από τους τέσσερις κύριους τρόπους μεταφοράς επικίνδυνων εμπορευμάτων (Οδικώς Σιδηροδρομικώς Διά θαλάσσης και Αεροπορικώς). Για την ακρίβεια, με τον όρο ΣΑΜΕΕ στην Ελλάδα εννοούμε τον Σύμβουλο Ασφάλειας εκείνο που κατέχει (εν ισχύ) πιστοποιητικό επαγγελματικής επάρκειας για τους Κανονισμούς που διέπουν την Μεταφορά Επικινδύνων Εμπορευμάτων Οδικώς (ADR) ή/και Σιδηροδρομικώς (RID) . Για τους άλλους δυο τρόπους μεταφοράς (όπου υπεισέρχονται άλλοι Κανονισμοί), δηλ. διά θαλάσσης (IMDG Code) και Αεροπορικώς (ICAO/IATA-DGR) υπάρχουν διαφορετικές πιστοποιήσεις επάρκειας του ρόλου, που όμως δεν εκδίδονται (ακόμη) από κάποιον Εθνικό Φορέα.
Ποιό το πλαίσιο λειτουργίας του συλλόγου σας;
– Σύμφωνα με το άρθρο 3 του καταστατικού ο ΠΣΣΑΜΕΕ:
•Υποστηρίζει την εφαρμογή βέλτιστων πρακτικών και την πλήρη υιοθέτηση των νόμων που διέπουν τη μεταφορά επικίνδυνων εμπορευμάτων
•Καταρτίζει Κώδικα Δεοντολογίας που αποσκοπεί στην συνεχή βελτίωση του επιπέδου επαγγελματισμού των μελών του
•Δίνει φωνή στα μέλη που συμμετέχουν στις διεργασίες της ΓΣ για να ανταλλάξουν πληροφορίες, απόψεις και εμπειρίες προάγοντας τη διάδοση της γνώσης
•Επιδιώκει τη συνεργασία με την κυβέρνηση και τους εμπλεκόμενους φορείς συμβάλλοντας στην επίτευξη και εφαρμογή προτύπων που θα μειώσουν τον αριθμό και την σοβαρότητα ατυχηματικών περιστατικών κατά τη μεταφορά επικίνδυνων εμπορευμάτων
Περιγράψτε μας τη δομή του ΠΣΣΑΜΕΕ και με ποια διαδικασία βγαίνει το ΔΣ
– Τα όργανα του είναι η ΓΣ, το ΔΣ και η Ελεγκτική Επιτροπή. Το ΔΣ εκλέγεται μεταξύ των τακτικών μελών της ΓΣ με μυστική ψηφοφορία για μία τριετία και λογοδοτεί στη ΓΣ. Είναι πενταμελές και απαρτίζεται από τον Πρόεδρο, Αντιπρόεδρο, Γενικό Γραμματέα, Ταμία και ένα σύμβουλο.
Ποιοί μπορούν να πάρουν μέρος στα σεμινάρια για την απόκτηση πιστοποιητικού ΣΑΜΕΕ, από ποιό φορέα δίνονται και κάθε πότε διεξάγονται οι εξετάσεις και που;
– Προκειμένου οι υποψήφιοι να λάβουν μέρος στις Εξετάσεις για την απόκτηση πιστοποιητικού ΣΑΜΕΕ θα πρώτα να παρακολουθήσουν σεμινάρια κατάρτισης που οργανώνονται ανά τακτά διαστήματα από αδειοδοτημένους φορείς κατάρτισης. Βασικές απαιτήσεις για τη συμμετοχή τους στα σεμινάρια αυτά, είναι να κατέχουν πτυχίο ΑΕΙ ή ΤΕΙ της ημεδαπής ή ισοτίμου πτυχίου αναγνωρισμένης σχολής της αλλοδαπής και είναι κάτοχοι κοινοτικής άδειας οδήγησης οχήματος Β κατηγορίας. Οι εξετάσεις πραγματοποιούνται τουλάχιστον τέσσερεις (4) φορές το χρόνο, ενδεικτικά Μάρτιο, Ιούνιο, Σεπτέμβριο και Δεκέμβριο. Οι ακριβείς ημερομηνίες καθορίζονται από τον Εξεταστικό Φορέα.
Ως αδειοδοτημένοι φορείς για:
1. την παροχή σεμιναρίων κατάρτισης
2. την εξέταση υποψηφίων ΣΑΜΕΕ και
3. την έκδοση των αντίστοιχων πιστοποιητικών,
έχουν οριστεί με Υπουργική Απόφαση τα παρακάτω ιδρύματα:
α.- Εργαστήριο Στοιχείων Μηχανών και Δυναμικής, του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου,
β.- Το Εργαστήριο Γενικής Χημικής Τεχνολογίας, Τμήματος Χημικών Μηχανικών της Πολυτεχνικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
γ.- Το Εργαστήριο Τεχνολογίας & Αντοχής Υλικών, του Τμήματος Μηχανολόγων & Αεροναυπηγών Μηχανικών, του Πανεπιστημίου Πατρών και
δ.- Το Εργαστήριο Στοιχείων Μηχανών, του Τμήματος Μηχανολόγων & Αεροναυπηγών Μηχανικών, του Πανεπιστημίου Πατρών,
Ειδικότερα η κατάρτιση για τα αναφερόμενα σε υλικά της κλάσης 7 (Ραδιενεργά) διενεργείται στις εγκαταστάσεις της Ελληνικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας. Τα πιστοποιητικά κατάρτισης ισχύουν για 5 χρόνια και ανανεώνονται σε συνέχεια νέας επιτυχούς εξέτασης.
Πόσο διαρκούν τα σεμινάρια και ποιό είναι ακριβώς το περιεχόμενο τους;
– Τα σεμινάρια διαρκούν μια εβδομάδα και το περιεχόμενο της εκπαίδευσης δομείται ως: Βασική, στις επιμέρους Κλάσεις (κινδύνου), και ειδικότερα για το εκάστοτε μέσο μεταφοράς (Οδικό/Σιδηροδρομικό)
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην κατανόηση των ακόλουθων ενοτήτων:
1.Γενικά προληπτικά μέτρα και μέτρα ασφαλείας
2.Ταξινόμηση των επικίνδυνων εμπορευμάτων
3.Γενικές διατάξεις συσκευασίας, συμπεριλαμβανομένων διατάξεων για δεξαμενές, δεξαμενές-εμπορευματοκιβώτια, βυτιοφόρα κ.λπ.
4.Σημάνσεις και ετικέτες κινδύνου
5.Πληροφορίες του εγγράφου μεταφοράς
6.Χειρισμός και αποθήκευση
7.Πληρώματα, επαγγελματική εκπαίδευση
8.Έγγραφα οχήματος και πιστοποιητικά μεταφοράς
9.Γραπτές οδηγίες (για τον οδηγό)
10.Απαιτήσεις σχετικά με τον εξοπλισμό μεταφοράς
Αναλυτικές πληροφορίες μπορούν να πάρουν οι ενδιαφερόμενοι στην ιστοσελίδα: http://mdlab.mech.ntua.gr/dgsaExaminationBody.html#403
Η θέση του συμβούλου ΑΜΕΕ σε μια εταιρεία μεταφοράς επικίνδυνων εμπορευμάτων είναι υποχρεωτική από το νόμο ή όχι;
– Ο διορισμός ΣΑΜΕΕ προβλέπεται στους Ευρωπαϊκούς (ADR/RID) και Εθνικούς Κανονισμούς. Στη χώρα μας καθιερώθηκε με την αριθμ. 64834/5491/13-10-2000 (Β’ 1350) Κοινή Υπουργική Απόφαση, με συγκεκριμένη αναφορά στο Άρθ. 4, Παρ. 3 σύμφωνα με το οποίο:
«Κάθε επιχείρηση υποχρεούται να γνωστοποιεί την ταυτότητα του συμβούλου της στη Διεύθυνση Οδικής Ασφάλειας και Περιβάλλοντος του Υπουργείου Μεταφορών και Επικοινωνιών, στην αρμόδια Νομαρχιακή Υπηρεσία Μεταφορών και Επικοινωνιών και στην οικεία Αστυνομική Αρχή της περιοχής. »
Ποιές εταιρείες οφείλουν να απασχολούν συμβούλους ΑΜΕΕ;
– Σύμφωνα με την ΚΥΑ με αριθμ. 52167/4683/20.01.2012 (ΦΕΚ 37/Β/20.01.2012)
«Προσαρμογή της Ελληνικής νομοθεσίας προς τις διατάξεις της Οδηγίας 61/2010/ΕΕ της Επιτροπής της 2ας Σεπτεμβρίου 2010 για την πρώτη προσαρμογή στην επιστημονική και τεχνική πρόοδο των παραρτημάτων της οδηγίας 2008/68/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, σχετικά με τις εσωτερικές μεταφορές επικίνδυνων εμπορευμάτων»
και ειδικότερα την παρ. 1.8.3.1:
«Κάθε επιχείρηση, οι δραστηριότητες της οποίας περιλαμβάνουν τη μεταφορά, ή τη σχετική συσκευασία, φόρτωση, πλήρωση ή εκφόρτωση επικίνδυνων εμπορευμάτων οδικώς θα διορίζουν έναν ή περισσότερους συμβούλους ασφαλείας για τη μεταφορά επικίνδυνων εμπορευμάτων, υπεύθυνους για την αποφυγή κινδύνων εγγενών σε τέτοιες δραστηριότητες όσον αφορά σε άτομα, ιδιοκτησίες και στο περιβάλλον. »
Τί ακριβώς κάνει ένας σύμβουλος σε μια επιχείρηση;
– Αναφορικά με τις δραστηριότητες της επιχείρησης στην ασφαλή διαχείριση επικίνδυνων εμπορευμάτων, ο σύμβουλος έχει τα ακόλουθα συγκεκριμένα καθήκοντα:
1.Παρακολούθηση της συμμόρφωσης με τις απαιτήσεις που ορίζουν τη μεταφορά επικίνδυνων εμπορευμάτων,
2.Παροχής συμβουλών προς τη διοίκηση της επιχείρησης για τη μεταφορά επικίνδυνων εμπορευμάτων,
3.Προετοιμασία ετήσιας αναφοράς προς τη διοίκηση της επιχείρησής του ή της τοπικής δημόσιας αρχής, (ότι εφαρμόζεται), σχετικά με τις δραστηριότητες της επιχείρησης στη μεταφορά επικίνδυνων εμπορευμάτων.
Οι ετήσιες αναφορές θα πρέπει να τηρούνται στα αρχεία της επιχείρησης για πέντε χρόνια και να διατίθενται στις εθνικές αρχές εφόσον ζητηθούν.
Αν σε πιθανό έλεγχο διαπιστωθεί μη τήρηση κάποιων κανόνων ασφαλείας, ο σύμβουλος αντιμετωπίζει ποινές; Ποιο το μερίδιο ευθύνης του;
Σε κάθε περίπτωση, την ευθύνη φέρει ο επικεφαλής της επιχείρησης ο οποίος οφείλει να διορίσει ΣΑΜΕΕ με κατάλληλη ειδίκευση, ουσιαστική εμπειρία και πρακτική γνώση στο αντικείμενο εργασιών της εταιρείας, αλλά και να υποστηρίζει και να διευκολύνει τον ΣΑΜΕΕ στη δόμηση του ρόλου και άσκηση των καθηκόντων του.
Ο ΣΑΜΕΕ απ’ την πλευρά του, οφείλει να ασκεί με υπευθυνότητα τα καθήκοντά του που περιλαμβάνουν παρακολούθηση των ακόλουθων πρακτικών και διαδικασιών αναφορικά με τις σχετικές δραστηριότητες του εγχειρήματος:
1.διαδικασίες για τη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις που ορίζουν την αναγνώριση των επικίνδυνων εμπορευμάτων που μεταφέρονται,
2.την πρακτική του εγχειρήματος στο συνυπολογισμό ειδικών απαιτήσεων σε σχέση με τα επικίνδυνα εμπορεύματα που μεταφέρονται, κατά την αγορά μεταφορικών μέσων.
3.διαδικασίες για τον έλεγχο του εξοπλισμού που χρησιμοποιείται σε σχέση με τη μεταφορά, φόρτωση ή εκφόρτωση επικίνδυνων εμπορευμάτων.
4.κατάλληλη εκπαίδευση των εργαζομένων στην επιχείρηση και την τήρηση αρχείων αυτής της εκπαίδευσης.
5.εφαρμογή των κατάλληλων σχεδίων άμεσης ανάγκης στην περίπτωση ατυχήματος ή συμβάντος που μπορεί να επηρεάσει την ασφάλεια κατά τη μεταφορά, φόρτωση ή εκφόρτωση επικίνδυνων εμπορευμάτων.
6.διερεύνηση και, όπου είναι απαραίτητο, η προετοιμασία αναφορών πάνω σε σοβαρά ατυχήματα, συμβάντα ή σοβαρές παραβιάσεις που καταγράφονται κατά τη μεταφορά, φόρτωση ή εκφόρτωση επικίνδυνων εμπορευμάτων.
7.εφαρμογή κατάλληλων μέτρων για την αποφυγή επανάληψης ατυχημάτων, συμβάντων, ή σοβαρών παραβιάσεων.
8.συνυπολογισμό των νομικών προδιαγραφών και ειδικών απαιτήσεων σχετικών με τη κατά τη μεταφορά επικίνδυνων εμπορευμάτων στην επιλογή και χρήση υπεργολάβων ή τρίτων.
9.επιβεβαίωση ότι οι εργαζόμενοι στη μεταφορά, φόρτωση ή εκφόρτωση επικίνδυνων εμπορευμάτων έχουν στη διάθεσή τους λεπτομερείς διαδικασίες λειτουργίας και οδηγίες.
10.εισαγωγή μέτρων για την ενίσχυση της εγρήγορσης μπροστά στους κινδύνους τους ενυπάρχοντες στη μεταφορά, φόρτωση ή εκφόρτωση επικίνδυνων εμπορευμάτων.
11.εφαρμογή των διαδικασιών επαλήθευσης για την εξασφάλιση της ύπαρξης στο όχημα των εγγράφων μεταφοράς και του εξοπλισμού ασφαλείας που πρέπει να συνοδεύει τη μεταφορά και τη συμμόρφωση αυτών των εγγράφων και εξοπλισμού με τους κανονισμούς.
12.εφαρμογή των διαδικασιών επαλήθευσης για την εξασφάλιση συμμόρφωσης με τις απαιτήσεις σχετικά με τη φόρτωση και εκφόρτωση.
13.ύπαρξη σχεδίου ασφάλειας όπως υποδεικνύεται στην 1.10.3.2.
Ποιά θεωρούνται επικίνδυνα εμπορεύματα;
– Είναι αυτά που έχουν δυνητικά την ικανότητα να προκαλέσουν ατυχήματα με σημαντικές επιπτώσεις στην υγεία, το περιβάλλον και την περιουσία (π.χ μέσα μεταφοράς).
Σε ότι αφορά του κινδύνους που ενέχουν κατά τη μεταφορά τους, με τον όρο «Επικίνδυνα Εμπορεύματα» νοούνται οι ουσίες και τα είδη, η μεταφορά των οποίων απαγορεύεται από τον εκάστοτε Κανονισμό μεταφοράς (ADR/RID/IMDG/IATA-DGR) ή επιτρέπεται μόνο υπό τους όρους που περιγράφονται σε αυτόν.
Ποιοί παράγοντες συμβάλλουν στην ασφαλή μεταφορά επικίνδυνων εμπορευμάτων;
– Η τήρηση των διαδικασιών που προβλέπονται στους σχετικούς Κανονισμούς (ADR/RID/IMDG/IATA-DGR) κατά την φόρτωση/εκφόρτωση και μεταφορά είναι μια σύνθετη διαδικασία που απαιτεί καλή οργάνωση και εκπαίδευση όλων των εμπλεκομένων (αποστολέας, μεταφορέας, παραλήπτης, φορτωτής, συσκευαστής, πληρωτής, εκφορτωτής) ώστε να γνωρίζουν τους ειδικότερους κινδύνους που ενέχουν τα Επικίνδυνα Εμπορεύματα στο βαθμό που τους αφορούν και οφείλουν να γνωρίζουν.
Ειδικότερα για τον Οδηγό, η εκπαίδευσή του
1 Θα πρέπει να είναι πιστοποιημένη, ήτοι να έχει λάβει σχετική κατάρτιση από αδειοδοτημένο φορέα και
2. Να έχει περάσει επιτυχώς τις σχετικές εξετάσεις που διενεργούνται από τις Διευθύνσεις Μεταφορών των κατά τόπους Περιφερειακών Ενοτήτων και
3. Να κατέχει κατηγορία διπλώματος ADR αντίστοιχη με τις κλάσεις Επικίνδυνων Εμπορευμάτων που μεταφέρει το όχημά του
Η σωστή τεκμηρίωση που πρέπει αποτυπώνεται στα αντίστοιχα έγγραφα μεταφοράς δηλ.
1. Για την οδική μεταφορά: το Έντυπο Μεταφοράς Επικίνδυνων Υλικών κατά ADR, (ADR Transport Documents Dangerous Goods ή Dangerous Goods Note)
2. Για μεταφορά δια Θαλάσσης: τη Φόρμα για την Πολυτροπική Μεταφορά κατά IMDG (Multimodal Dangerous Goods Form)
3. Για την αεροπορική μεταφορά: τη Δήλωση του Αποστολέα για τα Επικίνδυνα Εμπορεύματα (Shipper’s Declaration for Dangerous Goods)
Ανάλογα με το βαθμό κινδύνου σωματικής βλάβης ή έκθεσης προερχόμενης από ένα συμβάν σχετικό με τη μεταφορά επικίνδυνων εμπορευμάτων, συμπεριλαμβανομένων της φόρτωσης και εκφόρτωσης, το προσωπικό πρέπει να εκπαιδευθεί σχετικά με τους κινδύνους και τα ατυχήματα που παρουσιάζουν τα επικίνδυνα εμπορεύματα. Επίσης, η σωστή επισήμανση συσκευασιών και μέσων μεταφοράς με τις κατάλληλες ετικέτες κινδύνου και πινακίδες θεωρείται εξαιρετικά σημαντική και αποτελεί ένδειξη ότι η επιχείρηση γνωρίζει τις διαδικασίες που οφείλει να ακολουθεί.
Οι ελληνικές μεταφορικές εταιρείες γνωρίζουν πλέον πόσο απαραίτητη είναι η ύπαρξη συμβούλων ΑΜΕΕ;
– Οι επιχειρήσεις που εμπλέκονται στη μεταφορά επικινδύνων εμπορευμάτων, έρχονται αργά ή γρήγορα αντιμέτωπες με την ανάγκη να διαχειριστούν τους δυνητικούς κινδύνους που ενέχει μια τέτοια δραστηριότητα, σύμφωνα με την ισχύουσα Νομοθεσία. Συνεπώς, ο διορισμός ενός ΣΑΜΕΕ που έχει ειδικευτεί στην αντιμετώπιση των επαυξημένων απαιτήσεων ως προς τα θέματα ασφάλειας, είναι ήδη ένα πρώτο βήμα προς την σωστή κατεύθυνση. Η αίσθηση μας, είναι ότι υπάρχουν ακόμη σημαντικά περιθώρια βελτίωσης στην Ασφαλή Μεταφορά των Επικίνδυνων Εμπορευμάτων. Γι το λόγο αυτό, το νέο ΔΣ του ΠΣΣΑΜΕΕ που προέκυψε από τις περσινές εκλογές, έχει προγραμματίσει μια σειρά ενεργειών -που ήδη είναι ώριμες για υλοποίηση- ώστε να ενημερώσει τις εταιρίες εκείνες που δυνητικά εμπλέκονται λόγω του αντικειμένου εργασιών τους, για τις απαιτήσεις των Κανονισμών.
