Στις Οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τους ταχογράφους διαβάζουμε ότι σκοπός του ταχογράφου είναι να αποτρέψει την κόπωση του οδηγού και να διασφαλίσει θεμιτό ανταγωνισμό και οδική ασφάλεια. Η εγκατάσταση ταχογράφου είναι υποχρεωτική σε νέα οχήματα άνω των 3,5 τόνων όταν προορίζονται για τη μεταφορά εμπορευμάτων ή σε νέα οχήματα που μεταφέρουν περισσότερα από 9 άτομα, συμπεριλαμβανομένου του οδηγού, όταν προορίζονται για τη μεταφορά επιβατών.
Από τις 15 Ιουνίου 2019 μια νέα γενιά ταχογράφων, οι λεγόμενοι έξυπνοι ταχογράφοι (έκδοση 1) εγκαθίστανται σε πρόσφατα ταξινομημένα φορτηγά και λεωφορεία. Ο έξυπνος ταχογράφος διαθέτει τις ίδιες λειτουργίες με τις προηγούμενες γενιές του ψηφιακού ταχογράφου, που συμπληρώνονται με πρόσθετα εργαλεία επικοινωνίας, όπως η μετάδοση πληροφοριών σε πραγματικό χρόνο. Περιλαμβάνει επίσης βελτιωμένα μέτρα κατά της παραβίασης, όπως κλειδιά κρυπτογράφησης που δημιουργούνται με τους πιο προηγμένους αλγόριθμους.
Το 2023 θα αναπτυχθεί μια νέα έκδοση του έξυπνου ταχογράφου. Αυτή η έκδοση 2 του έξυπνου ταχογράφου θα ενσωματώσει νέες λειτουργίες με σκοπό την επιβολή της νομοθεσίας της ΕΕ για τις ενδομεταφορές και την απόσπαση των εργαζομένων, όπως η καταγραφή των συνοριακών διαβάσεων ή η ανίχνευση της θέσης του οχήματος όταν πραγματοποιείται λειτουργία φόρτωσης /εκφόρτωσης. Πρόσθετες πληροφορίες σχετικά με τη δραστηριότητα του οδηγού θα διαβιβάζονται στις αρμόδιες αρχές ελέγχου μέσω του διαύλου επικοινωνίας μικρής εμβέλειας.
Στην έκδοση 1 του έξυπνου ταχογράφου, που από το 2019 εγκαθίσταται στα νέα φορτηγά και λεωφορεία, απαιτούνται ιδιαίτερες γνώσεις για να παραποιηθούν τα στοιχεία ωρών οδήγησης και περιόδων ανάπαυσης. Απαιτείται εισαγωγή παράνομου λογισμικού, που όμως μπορούν σήμερα να την πραγματοποιήσουν ηλεκτρολόγοι και προγραμματιστές με εξειδικευμένες γνώσεις. Επομένως απαιτείται και οι αρμόδιες αρχές ελέγχου να έχουν την κατάλληλη εκπαίδευση και τον εξοπλισμό, ώστε να μπορούν να αναγνωρίσουν παρόμοιας φύσεως παράνομες επεμβάσεις στους ταχογράφους.
Αρμόδιες αρχές ελέγχου στη χώρα μας για τον ταχογράφο είναι:
- το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας (Σ.ΕΠ.Ε.)
- τα Μικτά Κλιμάκια Ελέγχου υπό την αιγίδα των υπηρεσιών του Υπουργείου Μεταφορών
- οι υπηρεσίες Τροχαίας αστυνόμευσης της Ελληνικής Αστυνομίας και οι υπηρεσίες του Λιμενικού Σώματος.
Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι απαιτούνται περισσότεροι έλεγχοι και ακόμη καλύτερη οργάνωση των ελεγκτικών μηχανισμών, ώστε κάθε αρμόδια αρχή να καταφέρει να αντεπεξέλθει ικανοποιητικά στις υποχρεώσεις της.
Τα Μικτά Κλιμάκια Ελέγχου θα μπορούσαν να γίνουν ο κορυφαίος ελεγκτικός μηχανισμός, με καλύτερη οργάνωση, κατάρτιση και εξοπλισμό.
Το Σώμα Επιθεωρητών Εργασίας πραγματοποιεί ελέγχους, κυρίως μετά από καταγγελίες εργαζομένων, χρειάζεται κι αυτό καλύτερη κατάρτιση και εξοπλισμό.
Οι υπηρεσίες του Λιμενικού Σώματος λόγω φόρτου εργασίας (όπως είναι η διαχείριση του μεταναστευτικού) διαθέτουν ελάχιστο προσωπικό σε κάθε κύριο λιμένα για να ασχολείται με θέματα τροχονομικού ελέγχου. Επιπλέον και εδώ χρειάζονται η κατάλληλη εκπαίδευση και ο εξοπλισμός. Πολύ περισσότερο, αν λάβουμε υπόψη τη μεγάλη δραστηριότητα φορτηγών οχημάτων στα λιμάνια της Πάτρας, του Πειραιά, της Θεσσαλονίκης και της Ηγουμενίτσας.
Καλύτερη είναι η εικόνα των υπηρεσιών Τροχαίας της Ελληνικής Αστυνομίας, που πραγματοποιούν αρκετούς ελέγχους, αλλά όχι αναλογικά σε όλη την επικράτεια. Υπάρχουν περιοχές που οι έλεγχοι είναι συστηματικοί με εντυπωσιακά αποτελέσματα και περιοχές όπου είναι ανύπαρκτοι ή ελλιπείς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το Τμήμα Τροχαίας Λητής Θεσσαλονίκης, το οποίο αστυνομεύει ένα ιδιαίτερα κρίσιμο οδικό δίκτυο, από το οποίο διέρχεται μεγάλος αριθμός βαρέων οχημάτων κυρίως αλλοδαπών, και τα τελευταία χρόνια μέσα από δελτία τύπου που έχει εκδώσει το Αρχηγείο της Ελληνικής Αστυνομίας διαπιστώνουμε ότι έχουν εντοπιστεί περισσότερα από 300 φορτηγά οχήματα με πειραγμένους ταχογράφους, στα οποία επιβλήθηκαν οι προβλεπόμενες ποινές και ακινητοποιήθηκαν μέχρι να αποκατασταθεί η λειτουργία των συσκευών ελέγχου.
Το πρόστιμο στη χώρα μας για έναν πειραγμένο ταχογράφο είναι 550€ (400€ για τον ιδιοκτήτη και 150€ για τον οδηγό). Είναι η χαμηλότερη ποινή μεταξύ των κρατών-μελών και καθόλου αποτρεπτική. Ωστόσο το άρθρο 4Α όπως αυτό τροποποίησε το άρθρο 30 του Νόμου 4663/2020 προβλέπει πιο αυστηρές ποινές. (https://www.e-nomothesia.gr/kat-aerodromia-aeroporia/nomos-4663-2020-phek-30a-12-2-2020.html)
Όσον αφορά τη διαδικασία ελέγχου των εχεγγύων αξιοπιστίας μεταφορικών επιχειρήσεων, οι οποίες συλλαμβάνονται να διαπράττουν επανειλημμένα τις ίδιες ιδιαίτερα σοβαρές και επικίνδυνες παραβάσεις, εκκρεμεί κι εδώ η σχετική υπουργική απόφαση, που προβλέπει το άρθρο 58 του Νόμου 4530/2018 όπως αυτό τροποποίησε το άρθρο 50 του Νόμου 4599/2019. (https://www.e-nomothesia.gr/sygkoinonies-metafores/nomos-4530-2018-fek-59a-30-3-2018.html)
Προκειμένου η αρμόδια Επιτροπή της Ευρωπαϊκής Ένωσης να μπορεί να ελέγξει την εφαρμογή των κανονισμών σχετικά με τα ωράρια οδήγησης, οι Αρχές Ελέγχου κάθε κράτους-μέλους αποστέλλουν συγκεκριμένα στατιστικά στοιχεία. Κατόπιν της σχετικής μελέτης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη διετία 2015-2016, προέκυψαν δυσμενή στοιχεία όσον αφορά την εφαρμογή της οδηγίας. Τα στοιχεία αυτά δείχνουν ότι η χώρα μας βρίσκεται στην τελευταία θέση μεταξύ των 28 χωρών της ΕΕ στο ποσοστό των ημερών που ελέγχθηκαν (0,1% αντί τουλάχιστον 3%) με αμέσως επόμενη χώρα την Ολλανδία (2,2%), ενώ η Γαλλία είναι πρώτη (11,9%) και ακολουθεί η Γερμανία (11,4%), όταν ο μέσος όρος των 28 χωρών είναι 6,3%.
Όσον αφορά τους ελέγχους που έγιναν ανά χώρα ταξινόμησης το α’ εξάμηνο του 2020, τα στοιχεία που έχουμε από την Ελληνική Αστυνομία αποτυπώνονται στον παρακάτω πίνακα.
Ο τομέας των μεταφορών αποτελεί μεγάλο κομμάτι του ΑΕΠ της Ελλάδας, η οποία είναι ένας σημαντικός κόμβος, με μεγάλες προοπτικές μεταφορικού έργου. Η ανάπτυξη του ελεγκτικού μηχανισμού που θα επιβάλλει τους κανόνες μεταφοράς υπέρ του εργαζόμενου οδηγού και των ελληνικών επιχειρήσεων, εξασφαλίζοντας παράλληλα την ασφάλεια κυκλοφορίας των βαρέων οχημάτων, πρέπει να είναι αυτή που αρμόζει στη χώρα μας.
Η έκδοση 2 του έξυπνου ταχογράφου θα ενσωματώσει νέες λειτουργίες με σκοπό την επιβολή της νομοθεσίας της ΕΕ για τις μεταφορές, όπως η καταγραφή των συνοριακών διαβάσεων ή η ανίχνευση της θέσης του οχήματος όταν πραγματοποιείται λειτουργία φόρτωσης/εκφόρτωσης.
Τα Μικτά Κλιμάκια Ελέγχου μπορούν να γίνουν ο κορυφαίος ελεγκτικός μηχανισμός, ενώ με καλύτερη οργάνωση, κατάρτιση και εξοπλισμό, κάθε αρμόδια αρχή θα μπορεί να αντεπεξέλθει ικανοποιητικά στις υποχρεώσεις της.
Ο τομέας των μεταφορών αποτελεί μεγάλο κομμάτι του ΑΕΠ της Ελλάδας, η οποία είναι ένας σημαντικός κόμβος, με μεγάλες προοπτικές μεταφορικού έργου. Η ανάπτυξη ενός ελεγκτικού μηχανισμού που θα επιβάλλει τους κανόνες μεταφοράς υπέρ του εργαζόμενου οδηγού και των ελληνικών επιχειρήσεων μπορεί να είναι αυτή που αρμόζει στη χώρα μας.
