Οι φανατικοί φίλοι της φίρμας οφείλουν στον εαυτό τους μία επίσκεψη έστω, στο μουσείο της εταιρίας προκειμένου να απολαύσουν το μέγεθος του κατασκευαστή, το βάθος της ιστορίας του και την συμβολή του στην αγορά του λεωφορείου. Πάνω από 700 άτομα, στελέχη των Setra, EvoBus και Daimler, πελάτες, συνεργάτες και διανομείς της εταιρίας καθώς και δημοσιογράφοι από όλη την Ευρώπη έδωσαν το παρόν πέρυσι τον Ιούνιο στην τελετή εορτασμού, στο οδηγικό κομμάτι της οποίας η Setra έδωσε την ευκαιρία στους εκπροσώπους του ειδικού Τύπου να οδηγήσουν όλες τις σειρές λεωφορείων του κατασκευαστή από το S 8 του 1951 μέχρι τη νέα σειρά ComfortClass 500.
Built to order
Κάθε λεωφορείο είναι εξ ορισμού custom ή εξατομικευμένο αν προτιμάτε. Γενικά, στα βαρέα επαγγελματικά οχήματα δεν υπάρχουν «φασόν» λύσεις όπως στα πιο ελαφρά LCV ή τα επιβατικά. Πέρα από κάποια στάνταρ μεταξόνια, το powertrain και σημαντικό κομμάτι της γραμμής μετάδοσης κίνησης, όλα τα υπόλοιπα είναι υπό διαμόρφωση από τον πελάτη. Τι διαφορετικό λοιπόν κομίζουν τα Setra; Εδώ, το built to order είναι κυριολεκτικά σε άλλο επίπεδο κάτι που αντιλαμβάνεται κανείς στον πρώτο όροφο των πολυτελών εγκαταστάσεων του κατασκευαστή διαλέγοντας αποχρώσεις, υλικά, πατώματα, χειρολαβές κι ό, τι άλλο βάλει ο νους σας ώστε με την επίβλεψη των σχεδιαστών της Setra να κατασκευάσει ο καθένας –εντάξει, έστω και στον εξομοιωτή- το «δικό του» Setra.
Η ιστορία εξέλιξης του σχεδιασμού των λεωφορείων παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον. Αρχικά λοιπόν, τα πράγματα ήταν κάπως πρωτόγονα, κυρίως ιδωμένα από τέτοια χρονική απόσταση: διαφάνειες πάνω σε ένα ξύλινο τελάρο ή καμβά, μολύβια, και… υδατογραφίες ήταν τα βασικά εργαλεία των πρωτοπόρων δημιουργών. Όσο για σημαντικές αποφάσεις που αφορούσαν λ.χ., στην τελική μορφή του οχήματος, μοναδικό εργαλείο επικοινωνίας, όταν δεν ήταν δυνατή η προσωπική επαφή, ήταν φυσικά το τηλέφωνο. Κάποια εξελικτικά βήματα έγιναν μεταξύ 1980 και 1990 με την τεχνολογία offset εκτύπωσης ενώ τελικά, μεταξύ 1991 και 2000 θεμελιώθηκε η χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών και η τελική μετάβαση από τον χειρωνάκτη σχεδιαστή στον product engineering manager.
Κι από τις καλλιτεχνικές (σίγουρα όμως, πανέμορφες) απεικονίσεις σε χαρτί, σε εικονικές περιηγήσεις στο εσωτερικό ενός λεωφορείου που ακόμη δεν υπάρχει! Εντυπωσιακά όλα αυτά, γιατί μεταξύ άλλων η εταιρική εικόνα κάθε τουριστικού γραφείου ουσιαστικά «περνάει» από την αισθητική του λεωφορείου.
Το εργαλείο με το οποίο γίνονται όλα αυτά ονομάζεται 3D Bus Designer και ο κατασκευαστής υποστηρίζει ότι καμία άλλη εταιρία δεν τον διαθέτει ή πολύ περισσότερο, τον χρησιμοποιεί σε τέτοια έκταση στη βιομηχανία λεωφορείου. Αποκλειστικός σκοπός του εν λόγω λογισμικού είναι οι κρίσιμες αποφάσεις στη διαμόρφωση ενός καινούριου Setra οποιασδήποτε σειράς, να είναι αρμονικές, ήπιες και εύληπτες από το οπτικό αισθητήριο και φυσικά, ανάλογα με το μεταφορικό έργο του πελάτη, και τέλος, αν κάτι τέτοιο είναι το ζητούμενο, να είναι από υπέρκομψο έως συβαριτικό. Οι εξομοιώσεις που γίνονται με τον 3D Bus Designer είναι οι εξής: βασικό χρώμα αμαξώματος, χρώμα πλευρικών καθρεπτών, χρώμα επενδύσεων καθισμάτων, κανάλια αποσκευών, πλευρικές εσωτερικές επενδύσεις (υλικό και απόχρωση), καλύμματα υποβραχιονίων, κουρτίνες κι ό, τι άλλο μπορεί να σκεφτεί κανείς. Σε χρόνο dt ο υπολογιστής έχει έτοιμο το εικονικό λεωφορείο, στο οποίο ο πελάτης μπορεί να περιηγηθεί με τη βοήθεια δύο 60ιντσων μόνιτορ υπερ-υψηλής πιστότητας, φυσικά σε τρισδιάστατη αναπαραγωγή.
Tα πρώτα 65 χρόνια
Για όσους δεν είναι… μύστες της όμορφης ιστορίας της Setra, επιγραμματικά και μόνο να σημειώσουμε ότι το όνομα προέρχεται από σύμπτυξη δύο συλλαβών από το «selbsttragend» που σημαίνει αυτοφερόμενο στα γερμανικά.
Η σχεδιαστική αρχή του αυτοφερόμενου (αν και επί της ουσίας ημιαυτοφερόμενο είναι η ακριβής περιγραφή όπως τονίζουν οι γνώστες) αμαξώματος προέρχεται από τους αμαξοποιούς των επιβατικών αυτοκινήτων αλλά, ο Otto Kässbohrer ήταν ο πρώτος που την μεταλαμπάδευσε σε λεωφορείο. Η απόφαση που έμελλε να αλλάξει για πάντα την τεχνολογική εξέλιξη των λεωφορείων ελήφθη την Άνοιξη του 1950 και το Setra S 8 που πρόλαβαν να ετοιμάσουν στο Ουλμ για την έκθεση ΙΑΑ του 1951 ήταν το πρώτο λεωφορείο με παρόμοια αρχιτεκτονική, κινητήρα τοποθετημένο στο πίσω τμήμα και ντιρέκτ οπίσθιο άξονα μετάδοσης της κίνησης. Για πρώτη φορά, δηλαδή, τα λεωφορεία απομακρύνονταν από την πρωτόγονη μορφή ενός φορτηγού με… πάγκους για επιβάτες και γίνονταν μεταφορικό μέσο με άνεση εφάμιλλη ή και ανώτερη των επιβατικών αυτοκινήτων.
Με τη σοβαρή και ήρεμη κοσμοθεωρία που χαρακτηρίζει τους μηχανικούς της εταιρίας, από τότε μέχρι σήμερα, λανσαρίστηκαν μόλις 5 σειρές λεωφορείων η κάθε μία εκ των οποίων όμως, προσκόμιζε στο ευρύ κοινό ένα απίθανο φάσμα καινοτομιών. Το 1951, με το λανσάρισμα της σειράς 10, η βιομηχανία επρόκειτο να μάθει έναν καινοφανή όρο: την modular κατασκευή όπου, πάνω στην ίδια πλατφόρμα μπορούν να χτισθούν λεωφορεία διαφορετικού εξωτερικού μήκους. Τα μοντέλα άρχιζαν με το λιλιπούτειο S 6 και κατέληγαν στο S 15. Όπως και σήμερα, έτσι και τότε, το γράμμα S αντιστοιχούσε στη λέξη Setra και το νούμερο στις σειρές των καθισμάτων και κατά συνέπεια έμμεσα και στο εξωτερικό μήκος του οχήματος.
Το 1967, η σειρά 100 με 5 μοντέλα θα έφερνε τη Setra σε νέες μεθόδους κατασκευής πολύ μπροστά από τον ανταγωνισμό με πρωτόγνωρα επίπεδα αυτοματισμού. Το ωφέλιμο ύψος των λεωφορείων αυξήθηκε δραματικά όπως και ο ωφέλιμος όγκος αποσκευών ενώ για πρώτη φορά στην ιστορία στοιχεία άνεσης και ασφάλειας όπως η ανεξάρτητη εμπρός ανάρτηση και τα πνευματικά στοιχεία σε αυτή ήταν στάνταρ.
Σύγχρονο τουριστικό
Το 1976, χρονιά που λανσαρίστηκε η σειρά 200 έλαβαν χώρα οι εορτασμοί για τα 25 χρόνια της εταιρίας και φυσικά οι παγκόσμιες πρεμιέρες δεν έλειπαν ούτε εδώ. Δισκόφρενα στον εμπρός άξονα σε παγκόσμια πρώτη, εξελιγμένος, διασταυρούμενης ροής εξαερισμός και πολλά ακόμη. Ακόμη και σήμερα τα «200» (S 211 H, S 212 H, S 213 H, S 215 H και τα υπερυψωμένα S 213 HD και S 215 HD) θεωρούνται από πολλούς τα κορυφαία ίσως τουριστικά λεωφορεία της νεότερης ιστορίας. Έμειναν στην παραγωγή μέχρι το 1991 και σηματοδοτούν την ουσιαστική εμφάνιση των σύγχρονων λεωφορείων στον δρόμο.
Η εμφάνιση της σειράς 300 το 1991 είναι άλλος ένας ακρογωνιαίος λίθος στην ιστορία του κατασκευαστή. Καταρχάς με αυτήν εμφανίστηκε για πρώτη φορά η σύγχρονη ονοματοδοσία: MultiClass, ComfortClass και TopClass. Έπειτα, με αυτήν λανσαρίστηκε το πιο εργονομικό κόκπιτ που είχε τοποθετηθεί μέχρι τότε σε λεωφορείο. Πρεμιέρα και για τα ηλεκτρονικά όπως ABS/ASR και επιβραδυντές που όλα τους όμως επισκιάστηκαν από το πιο ξεχωριστό χαρακτηριστικό της σειράς 300. Τους εγκιβωτισμένους στο αμάξωμα τεράστιους καθρέφτες που προκάλεσαν αίσθηση σε ολόκληρο τον πλανήτη και για μεγάλο χρονικό διάστημα (ακούγεται απίστευτο) ειρωνικά σχόλια. Όντως πρωτοεμφανιζόμενοι, ξένιζαν για πολύ καιρό τους πάντες και τα παρατσούκλια έδιναν και έπαιρναν –από «αυτιά λαγού» μέχρι «κεραίες εντόμου» και πάει λέγοντας. Η συνέχεια δε δικαίωσε απλά τους τολμηρούς σχεδιαστές αλλά ήταν αποστομωτική. Όλα, μα όλα τα λεωφορεία όλων των εταιριών του πλανήτη υιοθέτησαν την «περίεργη» αυτή λύση που σήμερα είναι τόσο αυτονόητη όσο περίπου και οι… τροχοί.
