Η Διώρυγα του Σουέζ και το ευάλωτο παγκόσμιο εμπόριο

Ενώ οι παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες προσπαθούν να ανακάμψουν από τα προβλήματα που προκαλεί η πανδημία, ένα σενάριο-εφιάλτης έγινε πραγματικότητα. Μια κρίσιμη αρτηρία για το παγκόσμιο εμπόριο μεταξύ Ανατολής και Δύσης, η Διώρυγα του Σουέζ, έκλεισε για σχεδόν μία εβδομάδα, όταν το πρωί της Τρίτης 21 Μαρτίου 2021 το γιγάντιο πλοίο «Ever Given», που έπλεε στη Διώρυγα, προσάραξε και στις δύο όχθες του καναλιού. Περισσότερα από 350 πλοία συνωστίζονταν στις δύο εισόδους της Διώρυγας και ο αριθμός τους αυξανόταν όσο διαρκούσε η προσπάθεια αποκόλλησης του πλοίου. Ένα ατύχημα που ανέδειξε, μεταξύ άλλων, πόσο ευάλωτο μπορεί να είναι το παγκόσμιο σύστημα εμπορίου.

banner-google-news

Η Διώρυγα του Σουέζ είναι μια κρίσιμη αρτηρία του παγκόσμιου εμπορίου. Συνδέει τη Μεσόγειο με την Ερυθρά Θάλασσα, και παρέχει μια κομβική λεωφόρο για τα πλοία μεταξύ Ασίας και Μέσης Ανατολής και Ευρώπης. Διατρέχει τον ισθμό του Σουέζ στην Αίγυπτο, μια λωρίδα γης μεταξύ της Μεσογείου και της Ερυθράς Θάλασσας, και έχει μήκος 193 χιλιόμετρα. Η εναλλακτική λύση, που είναι ο περίπλους της Αφρικής, από το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας, προσθέτει 12 μέρες ταξιδιού και 3.800 επιπλέον ναυτικά μίλια.  Αυτό θα είχε ως συνέπεια καθυστέρηση στην παράδοση των  προϊόντων και αύξηση της τιμής τους.

Κατά μέσο όρο σχεδόν 50 πλοία περνούν καθημερινά κατά μήκος του καναλιού –αν και μερικές φορές ο αριθμός είναι πολύ υψηλότερος– μεταφέροντας αγαθά και καύσιμα.  Αντιπροσωπεύει περίπου το 12% του παγκόσμιου εμπορίου. Σχεδόν 19.000 πλοία πέρασαν τη Διώρυγα το 2020, σύμφωνα με τις Αρχές της Διώρυγας του Σουέζ. Υπολογίζεται ότι σε καθημερινή βάση διακινούνται από τη Διώρυγα αγαθά αξίας 9,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Είναι δε ιδιαίτερα σημαντική λεωφόρος για το πετρέλαιο και το υγροποιημένο φυσικό αέριο, παρέχοντας μια σύντομη διαδρομή στα πλοία από τη Μέση Ανατολή προς την Ευρώπη.

Suez-canal-1280x640

Το χειρότερο σενάριο, να μπλοκαριστεί αυτή η κρίσιμη διαδρομή, συνέβη τη χειρότερη στιγμή για την παγκόσμια οικονομία εξαιτίας της πανδημίας, με την προσάραξη του containership -πλοίου μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων- “Ever Given”. Ένα από τα μεγαλύτερα πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων στον κόσμο, μήκους 400 μέτρων και χωρητικότητας 220.000 τόνων. Σύμφωνα με τον ιδιοκτήτη του πλοίου, Ιάπωνα Shoei Kisen Kaisha, «έγινε μεγάλη προσπάθεια να λυθεί το πρόβλημα το συντομότερο δυνατόν, αλλά αποδείχτηκε ότι η αποκόλληση του πλοίου ήταν εξαιρετικά δύσκολη».

Μέχρι να ολοκληρωθεί η προσπάθεια αποκόλλησης του πλοίου, ναυτιλιακές εταιρείες όπως η Maersk και η γερμανική Hapag-Lloyd άρχισαν  να επαναπροσδιορίζουν την πορεία των πλοίων τους, εξετάζοντας την προοπτική να περνούν από το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας. Αυτό εκτός της χρονικής καθυστέρησης, συνεπάγεται κόστος 300.000 δολάρια σε καύσιμα. Παράλληλα, η τιμή του πετρελαίου και το κόστος ναύλωσης κοντέινερ ανέβηκαν προσωρινά, ενώ άρχισαν να εκφράζονται φόβοι για αύξηση και στις τιμές των τροφίμων. Ανησυχίες επίσης διατυπώθηκαν για πιθανά προβλήματα εν μέσω πανδημίας στη μεταφορά ιατρικού υλικού και εξοπλισμού που προέρχεται από την Κίνα, και για την παράδοση στην Ευρώπη 1 εκατομμυρίου τόνων υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG).

Σύμφωνα με στοιχεία της Lloyds List, ο αποκλεισμός της Διώρυγας ισοδυναμεί με μπλοκάρισμα αγαθών αξίας 9,5 δισ. δολαρίων την ημέρα. Κάθε ώρα που το κανάλι παραμένει κλειστό κοστίζει  400 εκατ. δολ. στο παγκόσμο εμπόριο.

Ύστερα από μια άλλη έκτακτη συνθήκη, που ήταν το ξέσπασμα της πανδημίας,  το οποίο συνοδεύτηκε από ελλείψεις στην Ευρώπη σε μάσκες, αντισηπτικά, ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό και φάρμακα, ήρθε το ατύχημα στη Διώρυγα του Σουέζ.   Να επισημάνει πόσο ευάλωτο μπορεί να είναι το παγκόσμιο εμπόριο και να στείλει ένα μήνυμα στις μεγάλες επιχειρήσεις για την ανάγκη αναδιάρθρωσης των παγκόσμιων εφοδιαστικών αλυσίδων, και τον επαναπατρισμό ορισμένων τομέων παραγωγής.

2evergreen.JPG

Ο αποκλεισμός της Διώρυγας ισοδυναμεί με μπλοκάρισμα αγαθών αξίας 9,5 δισ. δολαρίων την ημέρα. Κάθε ώρα που το κανάλι παραμένει κλειστό κοστίζει  400 εκατ. δολ. στο παγκόσμο εμπόριο.

Η χειρότερη συγκυρία για να συμβεί αυτό το ατύχημα, τώρα που οι παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες προσπαθούν να ανακάμψουν από τα προβλήματα που προκάλεσε η πανδημία.

Το κλείσιμο της Διώρυγας επισημαίνει πόσο ευάλωτο μπορεί να είναι το παγκόσμιο εμπόριο και στέλνει ένα μήνυμα στις μεγάλες επιχειρήσεις για την ανάγκη αναδιάρθρωσης των παγκόσμιων εφοδιαστικών αλυσίδων, και τον επαναπατρισμό ορισμένων τομέων παραγωγής.

Διώρυγα του Σουέζ

1869 γίνονται τα επίσημα εγκαίνια, η Διώρυγα ανήκει στους Αιγυπτίους και τους Γάλλους

1875 η Διώρυγα υπό γαλλοβρετανικό έλεγχο

1956 ο στρατηγός Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσσερ εθνικοποιεί τη Διώρυγα του Σουέζ, η οποία γίνεται σύμβολο της εθνικής υπερηφάνειας των Αιγυπτίων

1967 πόλεμος των  Έξι Ημερών, το Ισραήλ καταλαμβάνει τη Διώρυγα, διακόπτεται η χρήση της

1973 το Ισραήλ βομβαρδίζει τη Διώρυγα

1975 η Διώρυγα ανοίγει εκ νέου στη ναυσιπλοϊα

2015 διαπλάτυνση της Διώρυγας, 8 δισ. δολ., επί προέδρου Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι